Yavuz Yıldız
yyildiz@marifsen.org
Ashab-ı Suffe ve Peygamber Efendimizin Eğitim Metodu
07/02/2019 Ashab-ı Suffe, Arapça "sahipler, arkadaşlar" manalarına gelen "ashab" kelimesiyle, "eyvan, sed, sofa" gibi manalara gelen "suffe" kelimesinden oluşmuş bir tabirdir. Medine'ye hicretten sonra Hz. Peygamber'in Medine'deki mescidine bitişik gölgelikte barınan ve ilim tahsili ile uğraşan sahabelere verilen genel isimdir. Bu öğrenciler kendilerine ayrılan bölümü, dinlenme ve ders çalışma yeri olarak kullanırken sınıf olarak da mescidden yararlanıyorlardı. Suffe, İslam tarihinde örnek ve öncü bir eğitim yuvası olmuştur. Suffe, İslam'ın ilk sistemli eğitim kurumudur. İlk İslam "üniversitesi"dir. Suffeliler de hayatlarını Peygamber medresesinden ilim ve irfan tahsil etmeye adamış seçkin kimselerdir. Suffe'de toplanan öğrencilere Kur'ân-ı Kerîm, yazı, hadis-i şerifler ve çeşitli dinî bilgiler öğretilirdi. Ehl-i Suffe, nâzil olan ayetleri ve Peygamberimiz ‘in hadislerini ezberleme hususunda ön sıralarda yer alıyordu. Muhacirler çarşı-pazarda ticaretle, Ensar ise bahçelerinde ziraatle uğraşırken Suffeliler olabildiğince Hz. Peygamber'in yanından ayrılmıyorlar, başkalarının duymadıklarını duyuyorlar, görmediklerini görüyorlardı. Ashab-ı Suffe'nin eğitim ve öğretim işleriyle bizzat ilgilenen Resul-i Ekrem Efendimiz Suffe'de muntazam olarak dersler veriyordu. Ashab-ı Suffe de ayrıca ders verenler arasında Abdullah b. Mesud (ra), Ubey b. Ka‘b (ra), Muaz b. Cebel (ra) ve Ebu'd-Derdâ (ra) gibi ilim sahibi sahabelerde vardı. Hz. Peygamber ile beraberliklerinin fazla olması sebebiyle diğer Müslümanları duymadıkları birçok hadis-i şeriften onlar haberdar etmiş, hadis rivayetinde ön sıralarda yer almışlardır. En çok hadis rivayet eden yedi sahabeden üçünün; Ebû Hureyre (ra), Abdullah b. Ömer (ra) ve Ebû Said el-Hudrî'nin (ra) de Suffe Ashabı'ndan çıkmış olması elbette Hz. Peygamber'le bu nevi birlikteliğin ve ilme bu denli düşkünlüğün bir neticesi olmalıdır. Hz. Peygamber, Suffe'de toplanan öğrencilerin geçimleriyle bizzat ilgileniyor, Beytü'l Mal'e ve kendisine gelen malların büyük bir kısmını onlara ayırıyordu. Sahabeler de Hz. Peygamber'in teşvikiyle bu ilim ve irfan yuvasını destekliyor; bazen onlardan birkaçını evlerinde misafir ediyorlardı. Bazen de üzeri hurma dolu dalları getirip burada yüksekçe bir yere asmak suretiyle onların geçimlerine yardımda bulunuyorlardı. Suffe ehli, İslam'ın yayılmasında ve İslami ilimlerin öğretiminde önemli hizmetler vermiştir. Medine dışındaki, yeni Müslüman olan kabileler, Kur'ân ve diğer dinî bilgileri öğrenmek üzere muallimler istedikçe onlara Suffe Ehli'nden görevliler gönderilmiştir. Bunlar Bi'r-i Maûne ve Racî olaylarında olduğu gibi bu görevlerini hayatları pahasına yerine getirmişlerdir. Diğer taraftan Medine'ye Hz. Peygamber'i görmek üzere gelen kabile temsilcilerinden Müslüman olanlar devletin misafirhane olarak kullandığı evlerde kalmış ve bu dönemde kendilerine yönelik yoğun eğitim faaliyetinde daha ziyade Suffe Ehli vazife görmüştür. Yüce dinimiz de okumaya büyük önem vermiştir. Nitekim, Kur'an'ın ilk emri 'Oku!..' olmuştur. “İkra’ bismi rabbikellezi hâlak.” Yani, “Yaratan rabbinin adıyla oku.”(Alak, 96/1) Hz. Peygamber yaşadığı olayı şöyle anlatır: "Melek bana okumamı emretti. Kendisine okuma bilmediğimi söyledim. Beni kollarının arasına alıp kuvvetle sıktı; sonra 'Oku!' dedi. Ben yine, 'Okuma bilmem.' dedim. Beni tekrar kollarının arasına aldı, kuvvetle sıktı ve 'Oku!' diye tekrar etti. Ben yine 'Okuma bilmem.' dedim. Üçüncü defa kollarının arasına alıp daha kuvvetlice sıktıktan sonra bıraktı ve şöyle dedi: 'Yaratan rabbinin adıyla oku; O, insanı alaktan (asılıp tutunan zigottan) yarattı. Oku! Rabbin sonsuz kerem sahibidir. O, kalemle (yazmayı) öğretendir. İnsana bilmediklerini öğretmiştir.'" (bk. Buhârî, Bed'ü'I-vahy, 3; Müslim, İmân, 252) “Oku” emri, yakın bir gelecekte Peygamber Efendimize (asm) vahiy olunacak ayetlerin yazılı bir metin olarak kaydedilmesine bir işaret ve bu emrin yerine getirilmesine dair bir manevî fermandır. Onun içindir ki, Peygamberimiz kendisine inen her ayeti anında -kâtipleri vasıtasıyla- yazıya geçirmiştir. Bunun yanında kendisi de derhal ezberlemiş ve arkadaşlarına da ezberletmiştir. Bu ayetler, Hz. Peygamber (asm)'e inen ilk vahiy olup ona ve onun şahsında tüm Müslümanlara okumayı emretmiş, onları kalemle yazmaya ve ilimde gelişip yetkinleşmeye teşvik etmiştir. İlk vahyin "oku" emriyle başlaması ve bu emrin iki defa tekrar edilmesi, okumanın ve ilmin dinde ve insan hayatında ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Buradan da anlaşılacağı gibi Ashab-ı Suffe’nin önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Buradan hareketle Peygamberimizin Eğitimin Metodu üzerinde duralım: Eğitim; davranış maksatlı bilgiler vermektir. Bu işi yapana da eğitimci denir. Bir insan için eğitim ne kadar önemli ise, eğitimi veren eğitimci de o derece önemlidir. “Doğru cismin eğri gölgesi olmaz.” Eğitimde öncelik eğitimi veren eğitmenin, vereceği eğitimi öncelikle hazmetmesi özünü kavraması ve hayatında vereceği eğitimi yaşamasıdır. Yani önce eğitilene iyi bir örnek gereklidir. Peygamber Efendimizin her konuda olduğu gibi eğitimde de en güzel örnek olduğu ortadadır. Eğitimde en iyi örnekleri bize gösteren ve öğreten Peygamber Efendimizin sünnetleridir. Rasûlullah Efendimizin (a.s.m.) o mukaddes sünnetleri, “mübarek lisanından dökülen nurlu cümleler” “icra ettiği işler” ve “hâliyle insanlık âlemine sergilediği örnek ahlak”tan oluşmaktadır. Peygamber Efendimizde hayatına tatbik etmediği, yaşamadığı hiçbir şeyi öğretmemiş, telkin etmemiştir. Rasûlullah (s.a.v) bir şeyi emrettiğinde bunu evvelâ kendisi tatbik eder, ardından insanlar bunu örnek alır ve O’ndan gördükleri gibi yaparlardı. Peygamber Efendimizin bazı eğitim metotları şöyledir:
Son Söz: Peygamber Efendimiz bir hadis-i Şerifinde şöyle buyuruyor:Ümmetimin fesada gittiği zamanda kim benim sünnetime sarılsa ona yüz şehit sevabı vardır.”(İbni Adiy, el-Kâmil fi’d-Duafâ, 2:739; el-Münzirî, et-Terğîb ve’t-Terhîb, 1:41; Taberânî, el-Mecmeu’l-Kebîr, 1394; el-Heysemî, Mecmeu’z-Zevâid, 7:282.) Peygamber Efendimizin yolundan gidip sünnetine uyanlara ne mutlu. Allah yar ve yardımcımız olsun. Âmin. Selam ve Dua ile, Kalın Sağlıcakla… Kaynakça: 1.Muhammed Hamidullah, İslam Peygamberi, İrfan Yayımcılık, İstanbul 1995. 2.Arif Köten-Durak Pusmaz, "Ashabu's-Suffe", Şamil İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 2000, c. I 3.Hüseyin Algül, "Ashabu's-Suffe", İslam'da İnanç İbadet ve Günlük Yaşayış Ansiklopedisi, 4.Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul, 1997, c. I. 5.Dr. M. Kaya, İlmi Araştırmalar Merkezi (İLAM) “Peygamberimizin 42 Eğitim Metodu” |
|
|
Yorumlar |
| Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
| ÂMİN ALAYI VE İBRETLİK BİR KISSA - 05/03/2022 |
| Âmin Alayları, Osmanlı’da çocukların Kuran ve ahlak bilgilerinin öğretildiği ilk mektebe başlarken düzenlenen merasime denirdi. |
| ÖĞRETMEN KİMDİR? - 24/11/2021 |
| Âdemoğlunu, beşikten alarak mezara kadar götürüp teslim eden, dünyanın en büyük mesuliyetine sahip insan muallimdir. |
| Eğitim Sistemimiz Nasıl Başarılı Olur? - 31/08/2021 |
| Acaba Türkiye "okuma, matematik ve fen bilimi" alanlarının tamamında OECD ortalamasının altında kalıyor? Çin, Finlandiya ve Estonya gibi ülkeler sıralamada en üst sıralara nasıl çıkabiliyor? |
| TERS-YÜZ EDİLMİŞ SINIF MODELİ - FLİPPED SINIF MODELİ - 13/03/2021 |
| Çağımızın yeni koşullarında eğitimimizde yeni yapılanmalara ihtiyaç duyuyor. Bu yapılanmalardan biri de ters-yüz edilmiş sınıf modelidir. |
| 21. Yüzyılda Öğretmen Olmak - 06/12/2020 |
| Öğretmenlik en zor ama manevi olarak da en doyurucu mesleklerden birisidir. Etkin öğretmen olmak ise hiçbir zaman kolay değildi, hızla değişen ve globalleşen dünyada da kolay olmayacaktır. |
| YAZIK Kİ NE YAZIK - 29/09/2020 |
| Çanakkale'de atalarımız tarafından kahramanca püskürtülen düşmanlar bu günlerde elini kolunu sallayarak çanak antenden ve internetten evlerimizin içine girmiş durumda ve aile kurumunu dinamitleme ve zehirleme işini son hız yürütmeye devam ediyorlar. |
| UZAKTAN EĞİTİM ÜZERİNE - 20/05/2020 |
| “Yeryüzünün gerçek fatihleri kalpleri kazananlardır.” Nurettin Topçu |
| Asr-ı Saadet Muallimi: Ömer Hocamız - 06/05/2020 |
| Ölüm güzel şey, budur perde ardından haber... Hiç güzel olmasaydı ölürmüydü peygamber?... Öleceğiz müjdeler olsun,müjdeler olsun! Ölümüde öldüren Rabbe secdeler olsun! (NFK) |
| MAARİF VEKÂLETİNİN KURULUŞUNUN 100. YILI - 02/05/2020 |
| “Bir Ülkenin Geleceği O Ülke İnsanının Göreceği Eğitime Bağlıdır” (Albert Eisntein) |
 Devamı |
