Uzaktan eğitim; zamandan ve mekândan tamamen bağımsız bir şekilde öğrencinin ve öğretmenin okula gelme zorunluluğu olmaksızın mevcut var olan bilgisayar teknolojileri, televizyon, cep telefonu ve tablet gibi vasıtalarla sanal ortamda canlı, görüntülü, sesli olarak derslerin işlendiği, katılımcının istediği zaman bunları tekrar izleyebileceği ve görüntüleyebileceği, günümüz şartlarında eğitim ve öğretimin hızla bilgisayar ortamında geçtiği yenilikçi bir eğitim sistemidir.

Aslında ülkemizde yıllardır bir çok üniversite ve kuruluş tarafından kullanılan uzaktan eğitim sistemi, korono virüs nedeniyle kapanan okullarla birlikte tamamen gündemimizi meşgul eder oldu.

Uzaktan eğitim, zannedildiği gibi bir açık öğretim sistemi ya da örgün öğretimin yanında başvurulan ikinci sınıf bir öğretim sistemi değildir. Aksine yıllardır ileri düzey gelişmiş ülkelerde uygulanan ve en yeni ölçme ve değerlendirme metotları kullanılan, en modern donanıma sahip bir eğitim sistemidir. Uzaktan eğitim ile klasik eğitim arasındaki en belirgin fark, bireylerin okula gitmeden işlerini ve özel yaşamlarını terk etmeden eğitimlerini (ilköğretim, ortaöğretim, ön lisans, lisans, yüksek lisans, doktora ve mesleki gelişim kursları) tamamlayabilmeleridir (İşman, 2004).

Milli Eğitim Bakanlığımız bünyesinde Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından yıllardır alt yapısını kurulan ve eğitim politikası haline getirilen EBA (Eğitim Bilişim Ağı) uzaktan eğitim noktasında kullanılan sınıf seviyelerine uygun, güvenilir ve incelemeden geçmiş doğru e-içerikleri bulabileceğiniz sosyal bir platformdur. Dünyadaki bir çok ülkeden bu konuda ileride olduğumuzu rahatlıkla söyleyebilirim. Ancak veri tabanı olarak kendimizi geliştirmemiz gereken noktalarda yok değil.

Geldiğimiz noktada çağa uyum sağlamak ve eğitimin sadece okulun dört duvarı arasında yapılmayacağını, her yerde eğitimin mümkün olabileceğini “uzaktan eğitim” kavramıyla tekrar görmüş oluyoruz.

Uzaktan Eğitimin Olumlu Yönleri Nelerdir?

Uzaktan eğitim, öğrenci merkezlidir.

Uzaktan eğitim, fırsat eşitliği sunar.

Uzaktan eğitim, eğitim giderlerini azaltır.

Uzaktan eğitim, zaman ve mekândan bağımsızdır.

Uzaktan eğitim, sosyal fobisi olan bireylere rahatlık sağlar.

Uzaktan eğitim, gelişmiş araçlarla ders işleme imkânı sağlar.

Uzaktan eğitim, coğrafi ve bölgesel engelleri ortadan kaldırır.

Uzaktan eğitim, fiziksel engelli öğrencilere eğitim olanağı sağlar.

Uzaktan eğitim, eğitim ve öğretim ortamına 7/24 erişim olanağı sağlar.

Uzaktan eğitim, bilgiye hızlı ve kolay bir şekilde erişme imkanı sağlar.

Uzaktan eğitim, teknolojik gelişmelerin daha hızlı transferine imkân sağlar.

Uzaktan eğitim, öğretmenlerle etkileşimli ve dinamik bir öğrenme süreci yaşatır.

Uzaktan eğitim, geleneksel eğitimden yararlanamayan kişiler için vazgeçilmezdir.

Uzaktan eğitim, oluşan arşiv sayesinde dersleri daha sonra da izleme imkanı sunar.

Uzaktan eğitim, geniş öğrenci kitlesine eğitim hizmeti sunabilen bir eğitim sistemidir.

Uzaktan eğitim, internet erişimi olan her hangi bir yerden eğitim almalarına olanak sağlar.

Uzaktan eğitim, çalışmak zorunda olan kişilerin öğrenimlerine devam edebilmesini sağlar.

Uzaktan eğitim, her bir öğrencinin kendi öğrenme hızında öğrenim görmesine imkan sağlar.

Uzaktan eğitim, ulaşım, barınma, konaklama, beslenme gibi ek harcamaları ortadan kaldırır.

Uzaktan eğitim, çeşitli sebepler ile eğitimine ara vermek zorunda kalan kişilere kaldığı yerden devam etme şansı verir.

Uzatan Eğitimin Olumsuz Yönleri Nelerdir?

Eğitimcilerin söz konusu sistemin tasarımı ve işletilmesi sırasında, teknolojinin sisteme kayıtsız hakimiyeti nedeniyle, kendi uzmanlık alanlarına ve öğrencilerine oranla teknoloji veya diğer bir ifade ile iletişim araçlarıyla daha çok ilgilenmeleri ve eğitilenlerin ihtiyacından çok teknoloji üzerine yoğunlaşabilmeleri (Odabaş, 2004),

Eğitimde etkileşimin yetersiz olması veya olmaması durumunda, öğretmenin mimik, vücut hareketleri, ses tonu gibi anlatımı doğrudan etkileyecek yardımcı unsurlardan yararlanamaması,

Uzun süreli bilgisayar kullanımı sonucunda yaşanan sağlık sorunları,

Öğretmen ve eğitilenlerin web tabanlı eğitim araçlarının kullanımı konusundaki eksik eğitimi, öğrencilerin internet üzerinden eğitimin getireceği avantajlardan yeterince faydalanamaması,

Bağlantıların herhangi bir sebeple değişebileceği veya kurulamayabileceği, kırsal bölgelerden internete girebilmenin hala bir sorun olması, uydu ve kablo iletişiminin henüz ihtiyaca cevap verebilecek düzeyde olmaması, iletişim ve bilgi temelli bağlantılara bağımlı olunduğundan, ulaşım olanaklarının herhangi bir sebeple değişmesi veya internet olanaklarının iyileştirilememesi sonrasında iletişimde etkinsizlik,

Örgün öğretim sisteminde olduğu gibi öğrenciler arasında birliktelik, grup bilinci gelişimi ve kültürel etkileşim gibi bazı psikolojik ve sosyolojik unsurların sağlanamaması,

Kişisel anlamda öğrenme motivasyonuna yani içsel disipline sahip olmayan kişiler için uygun olmaması, aktif öğrenmeyi desteklenmesine karşın, televizyonda olduğu gibi pasif olarak izlemeye neden olabilmesi, uzaktan eğitimin dezavantajları olarak sıralanabilmektedir.

Bilginin küresel yapıya dönüşmesinin temeli iletişim teknolojilerinde meydana gelen hızlı gelişmelerdir. Bu nedenle yapılması gereken, iletişim teknolojilerinin etkili ve planlı olarak toplumun kullanımına sunulmasıdır. İletişim teknolojilerini etkili olarak kullanan toplumlar bilgi toplumuna geçiş sürecini hızlı bir biçimde tamamlamaktadırlar.

Globalleşme süreci ve yaşanan teknolojik yenilikler ticarette uluslararası rekabetin artmasına, bu da tüm ülkelerin nitelikli insan gücüne daha fazla ihtiyaç duymasına neden olmuştur.

Ülkelerin gelişmelerini sağlamak için eğitime ve öğretime önem vermelerinin gerekliliği kaçınılmazdır. Türk eğitim kurumları ülkeye, bilgi çağı ve bilgi toplumu gereklerini sağlayan bireyler yetiştirmelidir. Araştırmalar göstermektedir ki, günümüzde birçok işletme işe aldıkları mezunları yeniden eğitime gereği duymaktadır. Uzaktan eğitim işletmelerin bu ihtiyacını da ortadan kaldırmaktadır.

Uzaktan eğitim günümüz teknolojileri ile etkili bir şekilde verilmektedir fakat, dünya henüz böyle bir uygulamaya hazırlık aşamasındadır. Hazır olmayışı hem alt yapı hem de eğitim eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Uzaktan eğitim altyapısındaki eksiklikleri, mevzuatın yetersizliği, bu alana özgü teşviklerin olmaması, bu alanlardaki Ar-Ge yatırımın azlığı, kamuoyu oluşturulamaması, karar vericilerin konu ile yeterince bilgilendirilmemeleri olarak sıralanabilir (Çakırer, 2004).

Korona virüs vesilesiyle; ilkokuldan üniversiteye kadar büyük bir alanda yaygınlaşan uzaktan eğitim sistemi ilerleyen süreçte; eksileri ve artıları değerlendirilerek -teknolojik gelişmelerin baş döndürücü bir şekilde gerçekleştiği çağımızda- daha verimli bir hale geleceği tartışılmaz bir gerçektir. Ancak kullandığımız hiçbir sistem yüz yüze eğitimim yerini dolduramaz. Yüz yüze eğitimde öğrencisiyle birebir muhatap olan jest, ve mimikleriyle bile öğrencisini etkileyebilen öğretmen gerçeği vardır. Öğrencisinin ruhuna dokunan, bilgisine sevgisini katan ve onu ilimle yoğuran öğretmendir. Öğretmen bu etkiyi uzaktan eğitim sisteminde tam anlamıyla başaramayacağı aşikârdır.

Sonuç olarak; uzaktan eğitimin yüzyüze eğitimin yerini almasından daha çok yardımcı ve eksikleri tamamlayıcı bir eğitim imkanı olarak sunulmasının daha fazla fayda sağlayacağı söylenebilir.

“Yeryüzünün gerçek fatihleri kalpleri kazananlardır.”  Nurettin Topçu
Gönül fatihi öğretmenlerimize selam olsun. 
Evde kalın, sağlıcakla kalın… 

Kaynaklar
http://uzem.cbu.edu.tr/tr/uzaktan-egitim-nedir
http://egitek.meb.gov.tr/KapakLink/UzaktanEgitim/UzaktanEgitim.html
http://www.ef.sakarya.edu.tr/dergi/efdergisayi3-1f.pdf